Vücutta Bakır Eksiklik Bilimsel Nedenleri Nelerdir
Vücutta Bakır Eksiklik Bilimsel Nedenleri Nelerdir
Bakır eksikliği de bedende problemlere sebep olur. Aşırı yorgunluk, kırılgan kemikler, sık hastalanma, düzensiz kalp atışları, böbrek ya da karaciğer hasarı bakır eksikliğinden kaynaklanabilir.
İnsan bedeninin büyük alanı minerallerden oluşur. Mineraller canlıların bedeninde üretilemeyen fakat hayati fonksiyonlerine devamı amacıyla elzem olan inorganik, yani bünyesinde karbon bulunmayan maddelerdir. Mineraller, enzimlerin yapısına katılarak insan bedeninde düzenleyici olarak vazife alır. Mineraller organizmada ihtiyaçlarına göre sınıflara ayrılır. Kalsiyum, potasyum, sodyum, fosfor, magnezyum gibi elementler, makro elementlerdir ve organizmada bu minerallere duyulan ihtiyaç çokdır. Bakır, demir, çinko, selenyum gibi mineraller ise bedende daha az bulunduklarından mikro (iz) element ismini alırlar. Fakat her mineralin beden amacıyla ayrı önemi vardır. İz elementlerden biri olan bakır minerali de sıhhatli bir hayat amacıyla lüzumludir. Bakır minerali nedir? Bakır mineralinin faydaları nelerdir? Bakır minerali ile ilgili daha çok bilgi edinmek metnin devamını inceleyebilirsiniz.
Bakır Minerali Nedir?
Mineraller insan ve hayvanların bedeni amacıyla lüzumlu olan fakat canlıların bedeninde sentezlenemeyen elementlerdir. Canlılar, mineral greksinimlerini hava, su ve bitkiler vasıtasıyla karşılarlar. Mineraller ortamında en mühimlerinden bir tanesi de bakır mineralidir. Bakır minerali tabiatta çok oranda yer alır. Bakır, Latincede cuprum şeklinde ifade edilir. Bu amaçla bakırın simgesi CU şeklindedir. Atom numarası 29 ve simgesi CU olan bakır minerali, periyodik cetvelin 4. periyodunda yer alır. Bakır, yumUşak ve çok elastik bir metaldir. Neolitik çağdan bu yana detaylı eşyaların yapımında, endüstride sık sık sarfedilen bakırın, 1818 senesinde Buckolz doğrulusunda canlıların dokusunda da bulunduğunun keşfedilmesinden bu yana, insan sağlığına olan tesiri üstüne incelemeler devam etmektedir. Bakır, bedenin tüm doku ve hücrelerinde tespit edilen, büyüme ve gelişmede mühim vazifeler üstlenen esansiyel bir mineraldir. Bakırın insan bedenindeki emilimi, duodenum yani onikiparmak bağırsağında ve midede gerçekleşir. Günlük olarak alınan bakırın bir alanı bu iki sindirim sistemi organı doğrulusunda emilirken geri kalan alanı idrar ve terle bedenden atılır. Bakır da diğer mineraller gibi enzimlerin yapısına katılarak bedende düzenleyici olarak vazife alır. Bir diğer ifadeyle bakırın en mühim vazifelerinden bir tanesi, enzimlerin fonksiyonini gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır. Canlı organizma amacıyla önemi bu kadar büyük olan bu kıymetli mineral, bedende üretilmediğinden bedenin günlük bakır ihtiyacını kesinlikle dışarıdan besinler yolu ile ya da besin destekleri yardımıyla karşılamak gerekir. Bakırın eksikliği durumunda detaylı sıhhat problemleri meydana çıkabileceği gibi çoğunluğu durumunda de bedende olumsuz etkiler meydana çıkabilir. Bu amaçla bakır sahibi olan besinler ya da besin destekleri kullanırken, bakır amacıyla tespit edilen günlük tüketim oranına uymaya özen göstermek gerekir.
Bakır Mineralinin Faydaları Nelerdir?
Yetişkin bir insanın bedeninde aşağı yukarı olarak 50-120 mg bakır yer alır. Bakır detaylı doku ve organlarda depo edilir. Mide ve duodenumda emilimi gerçekleşen bakır, buradan karaciğere taşınır ve karaciğerde depolanır. Bu amaçla, tüm doku ve organlarda bulunmakla beraber karaciğer, bakırı yapısında en çok sahip olan organdır. Bunun yanısıra kalp, böbrek ve beyinde de bakır yer alır. Vücuttaki bakırın yarısı ise kas ve iskelet sisteminde yer alır. Hemen derhal tüm doku ve organlarda tespit edilen bakırın insan sağlığına sonsuz yararı vardır. Bakır hayatın başlangıcından sonuna kadar büyüme ve gelişmeyi destekler. Bakırın faydalarından bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Bakırın en mühim faydalarından bir tanesi, normal bağ dokusunun korunmasına katkıda bulunmasıdır. Bu özelliği yardımıyla kemiklerin ve mafsallerin gelişmesinde rol oynar. Aynı vakitte kemiklerdeki kolajen üretimini destekleyerek kemiklerde yaşlanmaya bağlı oluşması muhtemel yıpranmaları geciktirir.
Bakır, alyuvarlarda tespit edilen ve vazifiyeti oksijen taşımak olan hemoglobin üretiminde aktif rol oynar.
Bakır minerali sinirlerde tespit edilen miyelinin üretimini destekler ve miyelinin onarılmasına yardımcı olur. Böylece merkezi sinir düzeneğinin normal fonksiyonuna katkıda yer alır. Beyindeki sinir düzeneğinin dengelenmesinde mühim rol oynar.
Bakır aynı vakitte antioksidan özelliğe sahiptir. Bu sayede bedende dolaşan serbest radikallerle savaşarak bağışıklık düzeneğinin normal fonksiyonuna katkıda yer alır. Bunun yanısıra antiinflamatuvar tesiri yardımıyla iltihap ve ödemin giderilmesinde rol oynar.
Bakır, melanin üretiminde vazife alarak saç ve cilt pigmentasyonunun normal fonksiyonuna katkıda yer alır. Melanin ve pigment üretiminde rol alan bakır minerali, yaşlanmaya bağlı ciltte görülen tesirin en aza indirilmesine yardımcı olur.
Bakır, hayati ciddiye sahip tiroit bezinin sıhhatli çalışmasını gerçekleştiren mühim bir mineraldir. Tiroit hormonlarının, serbest T3 ve serbest T4 hormonlarına dönüşmesine yardımcı olur.
Bakır, bağışıklık sisteminden merkezi sinir sistemine kadar pek çok doku ve organın fonksiyonini gerçekleştirmesine katkı gerçekleştiren, histamin metabolizmasında rol oynar.
Bakır Minerali Eksiklik Bulguları Nelerdir?
Bakır, karaciğer, kalp, böbrek ve beyin gibi organlarda depolanabilir bir mineraldir. Bu amaçla bakır minerali kusur bulguları geç fark edilebilir. Bakır mineralinin eksikliği bedende pek çok sıhhat probleminin meydana çıkmasına namacıyla olabilir. Bakır minerali kusur bulgularınden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Bakır, enerji metabolizmasında aktif rol alan bir mineral olmasından eksikliği durumunda yorgunluk, bitkinlik gibi şikayetlere sık rastlanır.
Bakır, hemoglobin üretimini destekler; demirin karaciğerde emilimine yardımcı olur. Bu amaçla bakır minerali eksikliğinde demir metabolizması düzgün çalışamaz ve anemi (kansızlık) meydana çıkabilir. Kansızlık neticesinde halsizlik, çarpıntı, baş dönmesi gibi problemler görülebilir. Dolayısıyla demir eksikliğine bağlı kansızlığın sebeplerinden bir tanesi de bakır minerali eksikliğidir. Bu amaçla demir eksikliği tespit edilen şahıslarda, bakır eksikliğinin olup olmadığının da incelenmesi gerekir.
Bakır minerali eksikliğinde kemiklerde tespit edilen kolajen üretim metabolizmasında tmafsalelar meydana gelebilir. Buna bağlı olarak kemik ve mafsallerde ağrı meydana çıkabilir.
Bakır minerali, miyelin kılıfının yapımı ve onarımında rol aldığından, eksikliği durumunda ellerde, kollarda ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma görülebilir. Bunların yanısıra merkezi sinir düzeneğinin düzgün çalışmaması neticesinde yürümede güçlük, denge sorunu gibi problemler da meydana çıkabilir.
Bakır minerali eksikliğine bağlı olarak saç dökülmesi ve cilt problemleri meydana çıkabilir. Saçların erken beyazlaması ve nefes bir cilt, bakır eksikliğinin en süregelen bulguları arasındadır.
Bakır minerali eksikliğinde virüs, bakteri ve mantar kaynaklı iltihaplanmalara yakalanma riski artabilir.
Bakır minerali, tiroit bezinin düzgün fonksiyonini gerçekleştirmesine yardımcı olan mühim bir elementtir. Bu amaçla bakır minerali eksikliğinde tiroit bezinde fonksiyon sorunu, buna bağlı olarak büyüme, gelişme, üreme sistemlerinde değişik sıhhat problemleri meydana çıkabilir.
Kadınların adet zamanlarında bedenlarından bir oran bakır atılır. Bakır eksikliği olan kadınlarda adet zamanları daha sancılı geçebilir.
Yapılan bilimsel incelemelere göre bakır mineralinin eksikliğinde kötü huylu kolesterolde yükselme, iyi huylu kolesterolde azalma meydana gelebilir.
Bakır minerali eksikliği, ruh sağlığı üstünde de olumsuz neticeler meydana çıkmasına namacıyla olabilir.
Bakır Mineralinin Eksiklik Sebepleri Nelerdir?
Mineraller bedende üretilmezler; bu amaçla insanlar bakır ihtiyacını dışarıdan hazır olarak karşılarlar. Bakır minerali eksikliğinin en mühim namacıylai, bakır ihtiva eden yiyeceklerin yeterli oranda tüketilmiyor olmasıdır. Bakırın bedendeki emiliminde bir tmafsale olması durumunda de bakır minerali eksikliği meydana çıkar. Bakırın emilimi midede ve onikiparmak bağırsağında gerçekleşir. Bu organlarda meydana çıkan sıhhat problemleri, bakırın emilimini olumsuz etkiler bedende yeterli oranda bakır depolanamaz. Örneğin; reflü, gastrit, ülser gibi rahatsızlıklar ya da bağırsak enfeksiyonları, bakır emilim metabolizmasını bozarak eksikliğine namacıyla olabilir. Bunlara ek olarak, çok oranda antibiyotik tüketimi neticesinde bağırsak florasının bozulması ya da uzun süreli mide asidi engelleyici ilaç kullanılması da bakır mineralinin emilimini olumsuz etkiler. Mineraller bedenin olmazsa olmaz elementleridir. Her mineralin bedendeki vazifiyeti ayrıdır. Bir mineralin eksikliği diğer mineraller telafi edilemez. Fakat mineraller birbirleri ile etkileşimde bulunabilir ve birbirlerinin yapısını, emilimini etkileyebilir. Yapılan bilimsel incelemelere göre çok oranda çinko alan şahıslarda bakır minerali eksikliği görülebilir. Vitaminler de mineraller ile etkileşimde yer alır ve birbirlerinin vazifelerini destekler. C vitamini, demirin emilimini artıran vitaminlerden bir tanesidir. C vitamininin çok tüketilmesi durumunda de bakır eksikliği meydana çıkabilir.
Bakır Minerali Hangi Besinlerde Bulunur?
Bakır minerali eksikliği, immun sistem olumsuz etkilediğinden enfeksiyonlar karşısında bedenin direnci kırılabilir; saç ve cilt problemleri, mafsal problemleri, kansızlık gibi sıhhat problemleri meydana çıkabilir. Fakat bunun yanısıra bakır mineralinin eksikliği kadar çoğunluğu da detaylı sıhhat problemlerinin meydana çıkmasına namacıyla olabilir. Bakır mineralinin eksikliğinde bulunduğu gibi çoğunluğu durumunda de ruhsal problemler, mafsal ağrıları, saç ve cilt problemlerine namacıyla olabilir. Bakır mineralinin çoğunluğu durumunda Wilson hastalığı olarak tanınan karaciğer, böbrek, beyin gibi organlarda bakır birikmesi neticesinde meydana çıkan bir hastalık görülebilir. Bakır minerali çoğunluğu bulguları şu şekilde sıralanabilir:
Bilimsel incelemelere göre bakır mineralinin çoğunluğu ile kanser arasında temas bulunduğu düşünülür.. Akciğer kanseri ve gastrointestinal sistem kanseri tanısı almış hastaların serum bakır düzeyleri ele alındığında kandaki bakır minerali düzeylerinin olması gerekenin üstünde bulunduğu görülür.
Bakır mineralinin çoğunluğunın en mühim amaçlarinden bir tanesi Wilson hastalığıdır. Wilson hastalığı, kalıtsal geçişli bir hastalıktır. Hastalığın meydana çıkmasını takiben saç ve ciltteki bakır seviyeleri düşerken karaciğerde bakır oranı artmaya başlar. Bu durumun neticesinde karaciğerde fonksiyon bozuklukları meydana çıkar. Karaciğerin fonksiyonunda bozulma meydana gelmesi ile beraber sarılık, iştahsızlık, kusma gibi açıklanan ve karaciğerin süreğen hastalıklarından olan siroz, hepatit gibi hastalıklar meydana çıkabilir.
Bunların yanısıra bakır mineralini sahibi olan besinleri çok oranda tüketen şahıslarda mafsal ve kas ağrıları meydana çıkabilir.
Bakır, demir emiliminde ve hemoglobin üretiminde rol alan mühim minerallerden bulunduğu amacıyla çoğunluğu durumunda bedende bakır birikimine ek olarak demir birikmesi meydana gelebilir. Demir birikmesi ise dalakta büyüme, kardiyovasküler hastalık riski gibi pek çok sıhhat probleminin meydana çıkmasına namacıyla olabilir.
Bu amaçlarle bakır sahibi olan yiyecekleri tüketirken tavsiye edilen günlük alım oranına ilgi edilmesi gerekir. Yetişkinlerde günlük 2-3 mg, çocuklarda 1-2 mg bakır alımı önerilir. Bakır, tabiattaki pek çok besin maddesinde tespit edilen bir mineral bulunduğu amacıyla dengeli ve derli toplu beslenen şahıslarda bakır eksikliğine sık rastlanmaz. Bakır içeriği bakımından varlıklı besinler şu şekilde sıralanabilir:
Ceviz, fındık, badem gibi kabuklu yemişler,
Midye, hamsi, palamut gibi deniz ürünleri,
Karaciğer, dalak, böbrek gibi sakatatlar,
Mercimek, nohut gibi kuru baklagiller,
Kırmızı ve beyaz et,
Fasulye, bezelye, brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler,
Arpa, buğday, yulaf gibi tahıllar
Bunlara ek olarak, yemek gerçekleştirme amacıyla sarfedilen bakır kaplar, kahve yapımında sarfedilen bakır cezveler de bakır kaynağı olarak kabul edilir. Burada ilgi edilmesi gereken en mühim nokta, bu kapların doğru tüketimi ve bakımıdır. Aksi takdirde bakırın yapısı bozulacağından olumsuz etkiler meydana çıkmasına namacıyla olabilir.
Bakır minerali hayati fonksiyonlerine devamında mühim rol oynayan minerallerden bir tanesidir. Bakır mineralinin eksikliği ve çoğunluğu mühim sıhhat problemlerine namacıyla olabilir. Siz de sıhhatli bir hayat amacıyla lüzumlu tahlillerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.